Kapitał (lub fundusz) to wartość źródła finansowania zasobów ekonomicznych jednostki, który ma określony cel. Kapitały dzielimy na kapitały własne i kapitały obce.

Definicja kapitału własnego

To udział inwestora w przedsiębiorstwie. Jest to suma wszystkich zasobów ekonomicznych, które właściciele (udziałowcy, akcjonariusze, wspólnicy) wnieśli do przedsiębiorstwa. Obejmuje on również środki, które firma wytworzyła w trakcie swojej działalności.

Rodzaje kapitału własnego

Kapitał (fundusz) własny obejmuje:

• kapitały (fundusze) powierzone - Są to pierwotne wkłady finansowe (aporty), wniesione przez właścicieli w chwili powstania przedsiębiorstwa, które mogą być później zwiększone.
• kapitały (fundusze) samofinansujące, powstają z zysków wypracowanych w firmie lub z innych źródeł, które są specyficzne dla danej działalności.
• kapitał własny jest elementem sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstw.

Obejmuje on takie kapitały jak:

• Kapitał zakładowy
• Kapitał zapasowy
• Kapitał rezerwowy
• kapitał z aktualizacji wyceny,
• Niewykazany zysk lub niepokryta strata w roku obrotowym i latach ubiegłych
• Zysk (strata) netto, za bieżący rok obrotowy.

Kapitał powierzony

W zależności od rodzaju własności kapitał własny dzieli się na:

• Kapitał zakładowy - w spółce akcyjnej
• Kapitał zakładowy (lub kapitał założycielski) - w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
• Kapitał właścicieli (wspólników) - w spółkach jawnych
• Sumę komandytową - w spółkach komandytowych
• Fundusz udziałowy, fundusz wkładowy i fundusz zasobowy - w spółdzielniach
• Fundusz założycielski - w przedsiębiorstwie państwowym lub komunalnym

Kapitał akcyjny

Spółki akcyjne tworzą kapitał zakładowy z wpłat akcjonariuszy za nabyte akcje. Akcje mogą być nabywane w gotówce lub w naturze. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż jeden grosz. Akcje nie mogą być rozpoznawane poniżej ich wartości nominalnej.

Kapitał zakładowy

Kapitał zakładowy (lub kapitał akcyjny) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością to wkład wnoszony przez wspólników do spółki w momencie jej zakładania. Powinien wynosić co najmniej 5.000 złotych. Składa się z udziałów, które mogą być wniesione zarówno w formie pieniężnej, jak i w formie aportów. Udział nie może mieć wartości mniejszej niż 50 złotych. Możesz przeczytać umowę spółki, aby dowiedzieć się, czy wspólnik może posiadać jeden lub więcej udziałów. Wszystkie udziały w kapitale zakładowym będą równe, jeśli wspólnik posiada więcej niż jeden udział.

Fundusz udziałowy

Fundusz udziałowy (początkowy) tworzony jest w spółdzielniach przede wszystkim z udziałów członkowskich. Jest on powiększany o część nadwyżki bilansowej, natomiast zmniejszany, gdy jest potrzebny na pokrycie straty bilansowej.

Fundusz wkładów

Stanowi równowartość wkładów pieniężnych i niepieniężnych wnoszonych przez członków spółdzielni określonego typu, które są źródłem finansowania przedmiotu działalności spółdzielni.

Fundusz założycielski

Państwo wnosi wkład na fundusz założycielski przy uruchamianiu przedsiębiorstwa państwowego. Stanowi on pierwsze wyposażenie przedsiębiorstwa i pozostaje własnością państwa. Przedsiębiorstwa państwowe muszą odprowadzać dywidendy z tego funduszu do budżetu państwa. Przedsiębiorstwo państwowe może uzyskać zgodę na wykorzystanie części lub całości dywidendy na zwiększenie pierwotnego finansowania funduszu.

Cały kapitał własny w przedsiębiorstwie należącym do osoby fizycznej jest wykazywany jako jedna pozycja - kapitał zakładowy.

Kapitały własne, które można samofinansować

Kapitały samofinansujące oznaczają skapitalizowaną część wypracowanego zysku, która została przeznaczona na kapitał własny. Kapitały te mogą być nazwane w zależności od rodzaju własności:

• Kapitał zapasowy i kapitały rezerwowe występują w spółce akcyjnej i spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
• Fundusz zasobowy - w spółdzielni
• Fundusz przedsiębiorstw - w organizacji państwowej lub komunalnej

Kapitał zapasowy i rezerwowy

Spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością muszą tworzyć kapitały uzupełniające i rezerwowe. Zysk podmiotu gospodarczego oraz wkłady wspólników tworzą kapitał zapasowy. Służy on do pokrycia ewentualnej straty bilansowej. O ile prawo nie wymaga inaczej, od zysku dokonuje się odpisu. W spółkach akcyjnych należy odliczyć co najmniej 8% zysku netto, aż kapitał zapasowy będzie równy jednej trzeciej wartości kapitału zakładowego. Dobrowolny - Wysokość odpisu z zysku netto zależy od decyzji organów zarządzających (w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością).

Zobacz także: Rodzaje inwestycji - jakie są sposoby inwestowania?

Kapitał rezerwowy tworzą różnice z aktualizacji wyceny i przeszacowania pozostałych aktywów. Jeżeli różnice z przeszacowania nie stanowią przychodów ani kosztów, uznaje się je za kapitał. Może być on również tworzony z zysku. Kapitały rezerwowe mogą mieć charakter ogólny (zabezpieczający przed ryzykiem operacyjnym) w warunkach niepewności rynkowej. W celu zabezpieczenia się przed wymienionymi ryzykami tworzy się rezerwy specjalne: rezerwy na należności wątpliwe, rezerwy na pokrycie niedoborów itp.

Fundusz zasobowy

Opłaty wpisowe wnoszone przez członków spółdzielni oraz odpisy z zysku netto stanowią główne źródła finansowania funduszu zasobowego.

Fundusz przedsiębiorstw

Fundusz przedsiębiorstw tworzony jest przez przedsiębiorstwa państwowe lub komunalne. Odpowiada on wartości majątku, który pochodzi przede wszystkim z zysku wypracowanego i pozostawionego w przedsiębiorstwie.

Funkcja kapitału własnego

Funkcja kapitału własnego przedsiębiorstwa jest kluczowa. Jest to podstawowe źródło finansowania przedsiębiorstwa, które pozostaje do jego dyspozycji bezterminowo. Stanowi on również zabezpieczenie dla potencjalnych i obecnych wierzycieli. Wysokość kapitału własnego powinna być na tyle duża, aby umożliwić rozszerzenie działalności inwestycyjnej, prowadzenie prac rozwojowych czy możliwość zaciągnięcia kredytu.