Jednym z elementów zarządzania finansami przedsiębiorstwa jest zarządzanie inwestycjami rzeczowymi. Gospodarka finansowa podmiotu polega na pozyskiwaniu środków pieniężnych z różnych źródeł i odpowiednim ich rozdysponowaniu. Choć jest ona ściśle związana z działalnością podmiotów w sferze pieniężnej, w praktyce nie jest oddzielona od sfery dóbr materialnych. Procesy inwestycyjne są jednym z najbardziej wyrazistych przykładów komplementarności zjawisk sfery finansowej i materialnej.

Inwestycje rzeczowe

To nabycie lub wymiana rzeczowych aktywów trwałych takich jak maszyny, urządzenia, grunty i budynki, a także przyrost nowych lub istniejących. Można wyróżnić:

1. Inwestycje nowe (rozwojowe) - Zakup lub wytworzenie nowych środków trwałych. Można do nich zaliczyć maszyny, urządzenia. Do tej grupy można również zakwalifikować tworzenie nieistniejących wcześniej ośrodków produkcyjnych. Mogą to być nowe przedsiębiorstwa, spółki zależne lub oddziały.

2. Inwestycje odtworzeniowe - Polegają na wymianie zużytych moralnie i technicznie urządzeń i maszyn na nowsze modele; zapobiegają nadmiernej eksploatacji majątku przed wzrostem kosztów.

3. Inwestycje modernizacyjne - Inwestycje te mają na celu modernizację środków trwałych do aktualnych osiągnięć techniki.

4. Inwestycje strategiczne - dokonywane są w celu wzmocnienia pozycji rynkowej przedsiębiorstwa i utrzymania jego udziału w rynku. Można o nich myśleć jako o otwarciu filii, połączeniu lub współpracy z konkurentem, dywersyfikacji działalności, a nawet otwarciu nowej filii. Istnieją dwa rodzaje inwestycji: inwestycje defensywne, które utrzymują udział w rynku oraz inwestycje ofensywne, które wzmacniają pozycję przedsiębiorstwa na rynku.

Przedmiot inwestycji

Inwestycje kapitałowe 

Instrumenty rynku kapitałowego i rynku pieniężnego odnoszą się do firm posiadających kapitał wystarczający do inwestowania w obligacje, akcje, kontrakty terminowe lub depozyty terminowe.

 

Inwestycje niematerialne

Nie są one bezpośrednio związane z tworzeniem lub finansowaniem dóbr materialnych. Obejmują one również kształcenie personelu, badania, rozwój, promocję, reklamę, zaplecze socjalne. Stanowią one ważne uzupełnienie działalności rozwojowej przedsiębiorstwa.

Inwestycje niematerialne

Zarządzanie inwestycjami

Kierownik finansowy firmy musi wykonywać określone zadania:

  1. Pozyskanie finansowania,
  2. Dystrybucja pozyskanego finansowania,
  3. Określenie przewidywanych skutków różnych form zaangażowania finansowego dla zasobów finansowych przedsiębiorstwa w krótkim i długim okresie,
  4. Zidentyfikowane zagrożenia, które mogą mieć wpływ na działalność przedsiębiorstwa.

Podstawowym elementem zarządzania finansami przedsiębiorstwa jest taki dobór źródeł finansowania, którymi dysponuje przedsiębiorstwo, aby koszty kapitału były jak najniższe.

Kolejnym krokiem po pozyskaniu środków finansowych jest ich odpowiednia alokacja. Istnieją dwa warianty alokacji pozyskanego kapitału:

  1. Finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa, czyli Składnikami kapitału obrotowego są środki pieniężne i łatwo zbywalne papiery wartościowe. Spłata bieżących zobowiązań. Finansowanie zapasów, towarów i surowców.
  2. Finansowanie działalności rozwojowej, w postaci rozbudowy majątku trwałego firmy

To trzecie zadanie jest kluczowe w zarządzaniu inwestycjami. Jest ono kluczowe dla zapewnienia efektywności ekonomicznej poprzez zapewnienie przeznaczenia środków finansowych na właściwe cele. Zadanie to najlepiej jest realizować przy pomocy rachunku ekonomicznego. Jest to zbiór metod i procedur, które pozwalają na wielowariantowe zestawienia nakładów i oczekiwanych wyników.

Finansowanie

Etapy zarządzania inwestycjami rzeczowymi 

  1. Plan inwestycji

Planowanie inwestycji rzeczowych stanowi I etap cyklu inwestycyjnego (faza przygotowania inwestycji i preinwestycji). Są to czynności służące przygotowaniu i ocenie decyzji inwestycyjnych z wykorzystaniem wieloaspektowych badań o charakterze marketingowym, inżynierskim i finansowo-ekonomicznym (tworzenie i odtwarzanie majątku z uwzględnieniem celów organizacji), które zmierzają do wyboru projektu inwestycyjnego efektywnego i uwzględniającego przewidywane wydatki.

Planowanie inwestycji

W fazie przedinwestycyjnej przygotowuje się informacje, które zostaną wykorzystane do podjęcia decyzji inwestycyjnej. Ta faza to:

  • Formułowanie strategii inwestycyjnej
  • Planowanie strategiczne w procesie inwestycyjnym
  • Podjęcie decyzji o wyborze najlepszej opcji inwestycyjnej jest niezbędne dla zapewnienia długoterminowego wzrostu i efektywności organizacji.

Strategia dla projektu inwestycyjnego to zestaw lub zasady, które są ustalone dla danego projektu. Te cele i zasady będą określać sposób alokacji zasobów podczas planowania. Celem określenia strategii projektu inwestycyjnego jest zidentyfikowanie:

  • możliwości inwestycyjnych,
  • określenie kierunków inwestowania
  • prognozowanie przyszłego stanu organizacji poprzez uwzględnienie warunków wewnętrznych i zewnętrznych. Badania rynku służą do analizy popytu, podaży, zachowań klientów i konkurencji.

Faza przedinwestycyjna składa się z następujących podstawowych zadań:

  • identyfikacja możliwości produkcyjnych (analiza możliwości) - określenie możliwości inwestycyjnych lub wskazanie projektów do dalszych badań.
  • identyfikacja wariantów inwestycyjnych i wstępna selekcja - przygotowanie większej ilości założeń techniczno-ekonomicznych do wstępnego wyboru inwestycji.
  • ocena i podjęcie decyzji - etap ten jest ostateczną weryfikacją oceny efektywności projektu. Stanowi on techniczną i ekonomiczną podstawę do podjęcia decyzji o realizacji projektu. W ramach tego etapu konieczne jest przeprowadzenie tzw. badań wspomagających (np. badanie rynku). Wymagana jest również analiza porównawcza alternatywnych programów produkcyjnych, technik, technologii, inżynierii budowlanej.

     2. Realizacja inwestycji

Wybór ostatecznego wariantu projektu inwestycyjnego jest drugim etapem cyklu inwestycyjnego. Etap ten związany jest z realizacją (wykonalnością) przyjętego planu inwestycyjnego. Obejmuje wszystkie działania związane z realizacją prac inwestycyjnych zgodnie z założeniami w przyjętym planie inwestycyjnym.

realizacja planu inwestycyjnego

Ostateczne plany techniczne projektu to:

  • wybór miejsca, opracowanie planów inżynierskich, szczegółowe plany robót i dostaw
  • prowadzenie negocjacji i zawieranie umów z wykonawcami robót, dostawcami, sprzętu, instytucjami finansowymi
  • budowa
  • marketing przedprodukcyjny - promocja i reklama przedprodukcyjna
  • rekrutacja i szkolenie pracowników
  • oddanie obiektu do użytku - Odbiór techniczny projektu

     3. Etap operacyjny

Faza III - jest to faza eksploatacji. Obejmuje ona okres od momentu, w którym obiekt inwestycyjny jest użytkowany do momentu, w którym zostaje on zatrzymany w celu dalszej modernizacji lub likwidacji. Faza ta podzielona jest zazwyczaj na dwa etapy:

  1. Etap osiągania zamierzonej wydajności wiąże się z wieloma zagadnieniami technicznymi, organizacyjnymi i kadrowymi oraz problemami,
  2. Etap, w którym zdolności produkcyjne są w pełni wykorzystywane, mierzony jest za pomocą wpływów i wydatków związanych z dystrybucją (np. zaopatrzenie w środki obrotowe).

Etap operacyjny w inwestycji

Faza ta skupia się na niedociągnięciach i osiągnięciach z poprzednich etapów. Możliwe jest, że prognozy sprzedaży okażą się nie do utrzymania, że personel może nie być przygotowany lub że rozwiązania techniczne i technologiczne mogą być wadliwe. Mogą też wystąpić inne zagrożenia dla projektu. Inwestorzy muszą mieć pewność, że jakość i niezawodność projektu zostanie zachowana, podobnie jak harmonogram jego realizacji.

     4.Modernizacja, wymiana, likwidacja

etap operacyjny

Cały proces inwestycyjny obejmuje cały cykl, od fazy projektowania do ostatecznego rozliczenia finansowego przedsięwzięcia, czyli jego likwidacji. Do wspomagania procesu inwestycyjnego wykorzystywane są informacje wynikające z planowania i kontroli realizacji. Informacje te są wykorzystywane do monitorowania realizacji projektu inwestycyjnego oraz osiągania założonej efektywności ekonomicznej i celów strategicznych organizacji.